De Eerste Kamer is er gisteren uitgekomen: de aftapwet (lees hier wat die precies betekent), officieel de WiW, is aangenomen en vanaf 1 januari heeft de AIVD de mogelijkheid om het hele internetgebruik van Nederlanders af te tappen en te bekijken.
Dat betekent dat je berichten, mails en browsergegevens mogen worden verzameld en tot drie jaar na dato bewaard mogen worden, of ze nu relevant blijken voor een onderzoek of niet. Dat bewaren is één van de grote problemen die tegenstanders van de wet hebben.
Sleepnet
Het is echter wel zo dat de AIVD vanzelf te veel informatie krijgt om gericht te kijken of ze iets nodig hebben of niet. Die methode van onderzoeken (ook wel sleepnet genoemd) pakt alle verkeer van bijvoorbeeld een geografische lokatie zoals een dorp of stadsdeel en zoekt in die brei aan data naar specifieke dingen, zoals bijvoorbeeld zoekwoorden die gelinkt kunnen worden aan terrorisme, of bepaald websitebezoek.
Wat er heen en weer geappt wordt of waar mensen over mailen is inmiddels bijna niet meer te zien: zo goed als alle chatprogramma’s maken gebruik van versleutelde berichten die alleen voor de ontvanger zichtbaar zijn. Wil je die bekijken, dan moet er eerst gehackt worden.
Controle
Kan de AiVD dat zomaar doen? In principe wel, maar het is wel zo dat een sleepnet niet zomaar opgezet mag worden omdat iemand bij de AIVD een vermoeden heeft of om te kijken ‘of het wat oplevert’. Bij grote acties moet het langs een toetsingscommissie, bestaande uit rechters en technici. Daarnaast is er ook nog steeds de commissie van toezicht die de AIVD sowieso in de gaten houdt.
Van misbruik zou dus geen sprake moeten kunnen zijn, maar bijvoorbeeld de Raad van State heeft al gezegd dat het niet echt gelooft dat dat toezicht ook effect heeft.
De Autoriteit persoonsgegevens gaat nog een stapje verder: die denken dat de wet zelfs in strijd is met het Europees verdrag voor de rechten van de mens. Eigenlijk lijkt niemand tevreden over de mate van toezicht die de AIVD straks moet ondergaan, behalve de AIVD zelf.
Resultaat
Die zijn vooral blij dat ze nu de bevoegdheden hebben die ze zeggen nodig te hebben om bijvoorbeeld terroristen te kunnen vinden. We zullen zien hoe vaak er toestemming gevraagd gaat worden vanaf volgend jaar en wat de uiteindelijke opbrengst daarvan gaat zijn.
In de tussentijd zou je als burger, braaf of niet, altijd nog kunnen kiezen om via Tor te gaan browsen, zodat je altijd via omwegen naar je bestemming op het internet wordt gerouteerd. Dat gaat misschien wat ver, maar dat gaat deze aftapwet ook.
[Afbeeldingen © Gorodenkoff – Fotolia]